Średniowieczne kościoły to jedne z najpiękniejszych zabytkowych budowli w Polsce,które przyciągają setki turystów. Oprócz przepięknych ołtarzy i architektury warte uwagi są także okna witrażowe,jakie znajdziemy w kościołach. Są one jedną z wielu wizytówek średniowiecznej architektury. I choć mimo tego,że ciągle powstają nowe kościoły,to architekci wciąż wzorują się na zabytkowej stolarce okiennej. Stawiają na witraże,które pięknie się prezentują,przekazując symbolikę religijną. Warto jednak zwrócić uwagę na to,że okna niestandardowe w kościołach pełnią również inne funkcje. 

Świątynie sakralne,jak wiemy,to ogromne budowle,które potrzebują dużo światła. Okna zatem przede wszystkim pełnią funkcję dziennego oświetlenia,dostarczając do wnętrza odpowiednią ilość promieni słonecznej. Drugą bardzo ważną funkcją,jaką mają spełniać okna w kościele to odpowiednia regulacja powietrza. Jeżeli nie następuje regularna wymiana powietrza,wilgoć jaka znajduje się w powietrzu,zbiera się w postaci kropli wody na szybach. Następnie spływa po ścianach tynku powodując zacieki i zniszczenia wewnętrznych elementów architektonicznych. Wilgoć również sprzyja rozwijaniu się grzybów i pleśni,które mają negatywny wpływ np. na drewniane rzeźby,obrazy,malowidła ścienne i inne zabytkowe i cenne wyposażenie. Są to skutki bardzo zmiennych warunków pogodowych,które mają także wpływ na temperaturę wewnątrz budynku. Przykładem mogą być uroczystości z duża liczbą uczestników,które odbywają się wewnątrz kościoła a na zewnątrz zaś panują bardzo niskie temperatur. I tak w przypadku braku odpowiedniej wentylacji powietrza zachodzą procesy,które mają negatywny wpływ na wewnętrzne elementy architektury.

Wymiana stolarki okiennej w kościele

W przypadku renowacji budynków zabytkowych,w tym kościołów,istnieje możliwość wymiany stolarki okiennej na nową. Jednak w przypadku prac remontowo-budowlanych a także wymiany okien w  tego typu budowli,wymagana jest zgoda konserwatora,który sprawuje pieczę nad danym zabytkiem. Mówi o tym ustawa o Prawie Budowlanym(art. 3 pkt 8 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r.). Aby otrzymać taką zgodę należy przedłożyć odpowiednią dokumentację,ale najważniejsze w tym wszystkim będzie zachowanie ciągłości architektonicznej. W przypadku okien obejmuje ona ich otwory,wielkość,kształt a także kolor. Tak więc nowe okna w kościele nie mogą odbiegać wyglądem od poprzednich. Jeżeli stolarka okienna wykonana była z drewna,nowa musi być także drewniana. Sprawa może się nieco komplikować w przypadku okien witrażowych,których wymiana ze względu na ich charakter i symbolikę może być trudna. Zastosować można zabezpieczenia w postaci dodatkowych okien zewnętrznych.

Nowoczesne kościoły

Kościoły to budynki użyteczności publicznej,a więc powinny spełniać wymogi,jakie określa prawo budowlane. Znaleźć w nim możemy także wytyczne co do stolarki okiennej,w tym informacje o współczynniku przenikania ciepła przez okno i współczynniku przepuszczalności całkowitej okna oraz przegród szklanych i przezroczystych. Szacuje się,że przez stolarkę okienną może uciekać ok. 15% energii,czyli mniej więcej tyle samo jak w przypadku utraty ciepła przez ściany i dach. Tak więc okna odgrywają równie ważną rolę w przypadku ograniczeń strat ciepła jak i te największe powierzchnie budynku.Kierując się zatem wytycznymi,o których mówi prawo budowlane,architekci kościołów powinni uwzględniać wszystkie współczynniki,które określają termoizolacyjność okna.

Podsumowując,wymiana okien w kościołach czy ich wybór w nowopowstających kościołach nie należy do prostych zadań. I nie tylko kwestie estetyczne są decydujące w tej kwestii. Biorąc pod uwagę okna w nowych kościołach,muszą spełniać określone wymogi,gdzie przede wszystkim bierze się pod uwagę ich parametry,w tym głównie ich termoizolacyjność. Okna stanowią także element systemu wentylacyjnego,który odpowiada za odpowiednią regulację powietrza. Trochę inaczej sprawa wygląda w przypadku wymiany okien w zabytkach,gdzie na prace tego typu musi wydać pozwolenie konserwator. W niektórych przypadkach,jak na przykład okna witrażowe,wymiana stolarki jest raczej niemożliwa i jedynym rozwiązaniem mogą być dodatkowe zabezpieczenia,np. w postaci dodatkowych zewnętrznych okien bądź przeprowadzanie prac konserwatorskich,które mają na celu naprawę oraz niedopuszczanie do powstawania uszkodzeń architektury zabytków.